Webtoegankelijkheid: wat moet je (niet) geregeld hebben?

Digitale toegankelijkheid (of: accessibility) is binnen de online informatievoorziening een van de belangrijkste items van dit jaar. De overheid vindt het belangrijk dat websites en applicaties voor iedereen geschikt zijn, dus ook voor mensen met een visuele of cognitieve beperking.
Vanaf 23 september 2020 moeten alle overheidswebsites in Nederland daarom voldoen aan het (tijdelijk) Besluit toegankelijkheid overheid. Maar waar gaat het dan precies om? In dit artikel geven we een overzicht.

Om maar met de deur in huis te vallen: op 23 september 2020 hoef je als gemeente, provincie of semi-overheidsinstelling in principe nog niet een volledig toegankelijke website te hebben. Dat is een grote misvatting. De overheid wil vooral weten dat je er als organisatie mee bezig bent.

Dat je erover nadenkt en een strategie rondom het thema hebt bedacht. Dat kun je doen door een melding plaatsen op je website, via een zogenoemde toegankelijkheidsverklaring. Dat kan een aparte pagina zijn die je vermeld in je footer, bijvoorbeeld. Uiteraard is het wel wenselijk om je website zo snel mogelijk toegankelijk te maken.

Wat is het (tijdelijk) Besluit toegankelijkheid overheid?

Maar eerst even terug naar de basis. Want wat wil de overheid nu precies? In beginsel wil Den Haag dat alle overheidssites en mobiele apps functionaliteiten hebben die ervoor zorgen dat mensen met een beperking nog steeds informatie tot hen kunnen nemen. Dan moet je bijvoorbeeld denken aan een spraakassisent die tekst opleest, of een manier om te navigeren, zonder dat je daar een muis voor nodig hebt. Zaken die, kortom, de bezoeker helpen content te ‘lezen’.

Om dat te stimuleren is het binnenkort wettelijk verplicht om de toegankelijkheid van websites en apps te optimaliseren, op basis van een Europese standaard. Dat is echter geen gemakkelijke opgave. Het vereist veel techniek en (redactionele) kennis om dit goed te doen.

Simpel gezegd: het is niet zo eenvoudig om een tekst, tabel of afbeelding op je website op te laten lezen door een computer, om maar iets te noemen. Daar staat soms weken, maanden of (in sommige complexe gevallen) zelfs jaren voor.

Het is niet zo eenvoudig om een stuk tekst, tabel of afbeelding op te laten lezen door een computer, om maar iets te noemen.

Dat realiseert de overheid zich gelukkig ook en daarom wil het in eerste instantie vooral weten hoe de vlag erbij hangt. In hoeverre is jouw site al toegankelijk? Dat moet staan in een toegankelijkheidsverklaring. Zie deze verklaring als een soort van verantwoording. Dat je onderzoek hebt gedaan naar de staat van je eigen toegankelijkheid en hoe je die (eventueel) verbetert. Een plan van aanpak, dus.

Die verantwoording moet niet alleen terug te vinden zijn op je site, maar ook in een eventuele (mobiele) app en op specifieke subsites. Mocht je website binnenkort komen te vervallen, dan hoef je natuurlijk niet een uitgebreide verantwoording te publiceren, dan volstaat slechts een verklaring.

Hoe toegankelijk is jouw site?

Als een website nog niet volledig toegankelijk is, dan moet een organisatie op basis van een gestructureerde aanpak en binnen een redelijk haalbare termijn, toewerken naar volledig voldoen aan alle toegankelijkheidseisen. In de toegankelijkheidsverklaring, die is ondertekend door een bestuurder of een verantwoordelijk functionaris, wordt verklaard hoe ver de overheidsinstantie is gevorderd met de toegankelijkheid van de website.

Voor het opstellen van de toegankelijkheidsverklaring kun je gebruik maken van een speciale tool, de invulassistent. Daarvoor heb je enkele gegevens en een account nodig. Het invullen is niet ingewikkeld, maar vereist wel wat zaken, waaronder onderzoeksresultaten die de verklaring kunnen onderbouwen. Overigens kun je ervoor kiezen zelf een verklaring op te stellen.

Welnu, om wat voor sites gaat het nu? In een ideaal plaatje houdt iedere Nederlandse site rekening met dit thema, maar dat is (logischerwijs) niet vastgelegd in de wet. Voor nu geldt het voor websites die gelieerd zijn aan de overheid. Dan moet je denken aan gemeentesites, maar ook specifieke subsites en platformen.

Binnen Yard hebben we bijvoorbeeld de websites van Gemeente Hoeksche Waard toegankelijk gemaakt. En dan hebben we het niet alleen over de hoofdsite, maar ook subsites als HWWerkt en Jeugdteam HW. Dit hebben we laten checken bij Stichting Accessibility, een instantie die digitale toegankelijkheid controleert en daarvoor certificaten afgeeft.

Samengevat

Samengevat: alle overheidssites moeten op termijn ‘digitoegankelijk’ zijn, maar nog niet op 23 september. Wel moeten instanties maatregelen gaan treffen om te voldoen aan de norm en hier een toegankelijkheidsverklaring erover afgeven. Yard | Digital kan bij beide zaken helpen.